آداب و رسوم خراسان رضوی

فرهنگ مردم خراسان رضوی در اکثریت مناطق استان، همان فرهنگ مردم ایران است البته کمی در جزئیات در شمال و جنوب و در بین ترک و کرد تفاوت‌هایی دارد که قابل تامل نیست. خراسان رضوی محل زندگی اقوام گوناگونی است كه به رغم تفاوت‌های نژادی و فرهنگی، به واسطه رشته محكمی از عوامل پایداری چون دین و ملیت با هم متحدند. گرچه آنها در جمع خود به زبان و لهجه مادری سخن می‌گویند و به آداب و رسوم نیاكان خویش پایبندند اما همواره از اینكه مسلمان و ایرانی هستند به خود می بالند. یكی از دلایل تنوع چشمگیر ساكنان خراسان رضوی،كوچ اختیاری و یا اجباری به سرزمین وسیع و حاصلخیز بوده است. در سفری از شمال به جنوب خراسان رضوی تنوع نژادی و گوناگونی گویش مردمان آن نواحی را به روشنی می‌بینیم. از جمله ویژگی‌های فرهنگی مردم خراسان رضوی، علاقه به موسیقی بومی است كه در جشن‌ها و مراسم اجرا می شود. با پراكندگی طوایف در استان خراسان رضوی، شیوه های اجرای موسیقی نیز متنوع است. موسیقی كرد های شمال خراسان رضوی، تركمن‌ها، بلوچ‌ها و شرق خراسان رضوی هر یك به تنهایی حائز اهمیت است. به طور كلی آلات موسیقی خراسان رضوی عبارتند از: دوتار، سرنا، دهل، دپ، قشمه، كمانچه ونی. بلوچها نیز در نواختن ساز قیچك از مهارت خاصی برخوردارند. بلوچ‌ها بیشتر در شرق و جنوب خراسان رضوی مستقرند و به فعالیت‌های كشاورزی و دامداری مشغولند ، آنها مسلمان و غالبا اهل سنت هستند. مردان و زنان بلوچ نیز در استفاده از پوشاك سنتی خویش پایبند هستند. زنان بلوچ علاوه بر به كار گیری پارچه های گلدار، در تهیه پوشاك سنتی خویش از هنر سوزن دوزی استفاده می كنند. گلدوزی ساده دور یقه، آستین و جلیقه زنان و قیطان دوزی لباس تقریبا در میان عشایر و روستانشینان تمام نقاط خراسان رضوی رایج است. طوایف و گروه‌های دیگر در تركیب جمعیتی استان خراسان رضوی عبارتند از: عرب‌ها در جنوب خراسان رضوی ، اسماعیلیان در حوالی بیرجند و نیشابور ، بختیاری‌ها در نوخندان درگز، هزاره ها در شمال و شرق خراسان رضوی، تاجیك‌ها در شرق خراان و مشهد، حیدری ها در تربت حیدریه و جنوب خراسان رضوی و سیستانی‌ها در شرق و جنوب خراسان رضوی. اغلب مهاجرتهای داخلی استان منحصر به كوچ روستاییان به مراكز شهری است. شهر مشهد تقریبا از تمامی نقاط ایران و برخی كشورهای دیگر از جمله عراق و افغانستان مهاجر پذیرفته است. در شمالی ترین نواحی خراسان رضوی، تركمنها زندگی می كنند، آنها مسلمان و اهل سنت هستند و به زبای تركی و به لهجه تركمنی تكلم می كنند و بیشتر به كارهای كشاورزی، دامداری و بافت قالیچه مشغولند. پوشاك مردان و زنان تركمن بسیار ظریف و زیباست. زیور آلات خاص تركمن ها بر زیبایی پوشاك زنانه می افزاید. كردها و تركها در منطقه وسیعی از نواحی شمال خراسان رضوی زندگی می كنند. تعداد هر یك از این دو گروه بسیار بیشتر از تركمن‌هاست . مذهب این اقوام ، شیعه اثنی عشری است و به زبانهای تركی و كردی تكلم می كنند. تركیب جمعیتی شهرهای بجنورد، شیروان، قوچان، اسفراین، درگز و كلات علاوه بر فارسی زبانان از این دو گروه شكل گرفته است . در این مناطق پوشاك مردان و زنان از ویژگیهای خاصی برخوردار است كه آن را از بقیه نقاط خراسان رضوی متمایز ساخته است ظریف ترین پارچه های ابریشمی در كارگاه‌های سنتی زاوین كلات بافته می شود. به كارگیری رنگهای قرمز، زرد، صورتی و سورمه ای در این پارچه ها، پوشاك محلی تركمنها، كردها و تركها را به یك اثر هنری بدیع مبدل ساخته است.

منبع: seeiran